นำนาคที่เป็นชลาพุชะ สังเสทชะ อุปปาติกะไปไม่ได้ ครุฑที่เป็น
ชลาพุชะ ย่อมนำนาคที่เป็นอัณฑชะและชลาพุชะไปได้ นำนาคที่
เป็นสังเสทชะ อุปปาติกะไปไม่ได้ ครุฑที่เป็นสังเสทชะ ย่อมนำนาค
ที่เป็นอัณฑชะ ชลาพุชะและสังเสทชะไปได้ นำนาคที่เป็นอุปปาติกะไป
ไม่ได้ ครุฑที่เป็นอุปปาติกะ ย่อมนำนาคที่เป็นอัณฑชะ ชลาพุชะ
สังเสทชะ และอุปปาติกะไปได้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย กำเนิดของครุฑ
มี 4 จำพวกนี้แล.
จบ หรติสูตรที่ 2

อรรถกถาหรติสูตรที่ 2

บทว่า หรนฺติ แปลว่า เฉี่ยวเอาไป. ก็แลครุฑเหล่านั้น
เมื่อจะเฉี่ยว ก็จะสามารถเฉี่ยวแต่พวกนาคที่ไม่เท่าเทียมกับตน หรือ
ที่เท่ากับตน (เท่านั้น) (แต่) ไม่สามารถเฉี่ยวพวกนาคที่ประณีตกว่าตน
ขึ้นไปได้.
ก็ชื่อว่านาคที่ครุฑเฉี่ยวเอาไปไม่ได้ มี 7 จำพวก คือ นาคที่
ชาติสูงกว่า พวกหนึ่ง นาคกัมพลอัสสดร พวกหนึ่ง นาคธตรฐ พวกหนึ่ง
นาคที่อยู่ในมหาสมุทรสัตตสีทันดร พวกหนึ่ง นาคที่อยู่บนแผ่นดิน
พวกหนึ่ง นาคที่อยู่ที่ภูเขา พวกหนึ่ง นาคที่อยู่ในวิมาน พวกหนึ่ง.
บรรดานาคเหล่านั้น นาคที่เป็นชลาพุชะกำเนิดเป็นต้นสูงกว่า
นาคที่เป็นอัณฑชะกำเนิดเป็นต้น นาคที่เป็นชลาพุชะกำเนิดเป็นต้น
เหล่านั้นอันครุฑเหล่านั้นเฉี่ยวเอาไปไม่ได้. ส่วนนาคพวกกัมพลอัสสดร
เป็นนาคเสนาบดี ครุฑทุกตัวเห็นนาคเหล่านั้นในที่ใดที่หนึ่งแล้วก็